5 χρόνια κιόλας.
Πέντε (5) χρόνια προσφοράς υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης σε άτομα με κινητικές αναπηρίες (Κάκωση Νωτιαίου Μυελού). Πέντε! Πότε ξεκίνησα και πότε έφτασα στα 5 χρόνια; Θα μπορούσα να πω πολλά, το άγχος και οι αμφιβολίες των πρώτων μηνών, την εμπειρία μου μέχρι τώρα, τα μαθήματα ζωής που έχω πάρει, τις προσωπικότητες που έχω γνωρίσει - τα συμβάντα που έχουν χαρακτεί στη μνήμη μου- είναι πολλά. Άλλη φορά όμως σε άλλο άρθρο. Σήμερα, δεν θα μακρηγορήσω. Άλλωστε ξέρουμε πλέον οτι η προσοχή μας χάνεται τα πρώτα 2 λεπτά ανάγνωσης, συν του οτι δεν μας αρέσει πλέον να διαβάζουμε πολύ. Με αφορμή λοιπόν τα 5χρονα μου, έγραψα ένα πολύ σύντομο άρθρο για την περιγραφή των υπηρεσιών ενός Κλινικού Ψυχολόγου (στην προκειμένη εμένα) σε άτομα με κινητικές αναπηρίες.
Ψυχολογική Υποστήριξη Ατόμων κατά τη νοσηλεία
Ψυχολογικό αλλά και σωματικό σοκ, σύγχηση, ένταση, θυμός, στεναχωρία και πένθος είναι μόνο μερικά από τη λίστα συναισθημάτων και διεργασιών που μπορεί να βιώσει ένα άτομο που νοσηλεύεται για αποκατάσταση μετά από κάποιο τραυματισμό (π.χ. ατύχημα ή επιπλοκή) στην σπονδυλική στήλη.
Ο "ασθενής" καλείται να αφήσει το σπίτι του για κατά μέσο όρο 6 με 12 μήνες και να φιλοξενηθεί σε ένα χώρο για τη νοσηλεία του αλλά και την αποκατάσταση του μετά από ένα τραυματικό γεγονός, όπως ένα ατύχημα ή και το άνοιγμα μιας πληγής (κατάκλυσης). Αν είναι τυχερός και δεν πρόκειται για τραυματισμό, θα φύγει στον ένα μήνα το πολύ. Κατά πολύ μεγάλη πιθανότητα θα χρειαστεί να μοιραστεί τον θάλαμο του με 1 ή με ακόμη 3 άλλα άτομα με παρόμοιες κινητικές δυσκολίες και σίγουρα διαφορετικές προτιμήσεις, ρουτίνες, ενδιαφέροντα και ανάγκες. Με το "καλημέρα", θα βοηθηθεί να ετοιμαστεί από τους νοσηλευτές για την πρωινή του γυμναστική/φυσικοθεραπεία/εργοθεραπεία και το μεσημέρι θα γυρίσει πίσω στο θάλαμο να ξεκουραστεί. Αν είναι "τυχερός" και έδωσε αγάπη στη ζωή του, το απόγευμα θα λάβει επισκέψεις από τον συγγενικό και φιλικό του περίγυρω.
Αυτή η ρουτίνα, θα επαναληφθεί για περίπου 150-365 μέρες μέχρι να νιώσει η πολυθεματική ομάδα αλλά και ο ασθενής οτι έχει φτάσει στο μέγιστο βαθμό βελτίωσης, "ανεξαρτητοποίησης" και "αυτονομίας" που θα μπορούσε το άτομο να φτάσει. Έπειτα, ο ασθενής καλείται να επιστρέψει πίσω στο σπίτι του, όπου θα έχουν ήδη γίνει οι απαραίτητες μετατροπές (οι οποίες κοστίζουν πολλές χιλιάδες) για να μπορεί να κινείται λειτουργικά με το τροχοκάθισμα του μέσα στο σπίτι.
Ο Κλινικός Ψυχολόγος τί κάνει; Θα καλοσωρίσει, θα αξιολογήσει και θα εφαρμόσει ένα υποστηρικτικό προσωπο-κεντρικό πλάνο ψυχολογικής παρέμβασης για να βοηθήσει το άτομο να επεξεργαστεί αλλά και να συμφιλιωθεί με όλα αυτά που βιώνει. Θα εξερευνήσει μαζί με το άτομο να βρουν τις εσωτερικές του δυνάμεις, την "ανθεκτικότητα"του αλλά και τα κίνητρα που χρειάζεται για να "βάλει μπρος την μηχανή". Θα βοηθήσει στην στοχοθέτηση του ατόμου, τόσο σε προσωπικό όσο και στο πλαίσιο αποκατάστασης και θα επεξεργαστεί τυχόν εμπόδια προς την ομαλή αποκατάσταση του/της. Θα προετοιμάσει το άτομο για την επανένταξη του στην κοινότητα, για τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει και θα προσπαθήσει να τον διαδικτυώσει με άλλους συνανθρώπους του με παρόμοιες δυσκολίες.
Τέλος, θα συνεργαστεί με την ιατρική και παρα-ιατρική ομάδα, γεφυρώνοντας μερικές φορές την επικοινωνία μεταξύ ασθενούς και ομάδας, για να δημιουργηθεί ένα σχετικά άνετο και φιλόξενο κλίμα.
Ψυχολογική Υποστήριξη μετά τη νοσηλεία
Η δεύτερη φάση προσαρμογής με την αναπηρία ξεκινάει αφού το άτομο επιστρέψει πίσω στην κοινότητα και στο σπίτι του. Απογοήτευση, άγχος, απομόνωση , ανασφάλεια και αμφιβολία είναι επίσης μερικά από τα συναισθήματα που μπορεί να βιώσει το άτομο αρχικά όταν επιστρέψει πίσω στο σπίτι του μετά από την ολοκλήρωση της αποκατάστασης. Τεράστια πρόκληση αποτελεί το να καταφέρει το άτομο να ενσωματωθεί πλήρως στην κοινότητα σαν ενεργό μέλος. Τί εννοούμε; Να μπορεί να δουλεύει, να βγαίνει έξω με φίλους του, να ψωνίζει και γενικά να ζει τη ζωή του όπως και πριν, αλλά με κάποιες προσαρμογές. Έυκολο; Όχι. Εφικτό; Με υποστήριξη, ναι.
Ο Κλινικός Ψυχολόγος, διατηρώντας επαφή είτε τηλεφωνικώς είτε με κατ' οίκον επισκέψεις μπορεί να προσφέρει ανακούφιση, ενδυνάμωση αλλά και καλλιέργεια δεξιοτήτων στα άτομα με κινητικές αναπηρίες που βρίσκονται στο σπίτι τους με στόχο την ομαλή προσαρμογή, ευημερία και ανεξάρτητη διαβίωση τους στην κοινότητα. Συνεχίζει την διαδικτύωση με άλλα άτομα και την γεφύρωση με επαγγελματίες υγείας. Βοηθά το άτομο να αξιοποιήσει εργαλεία που ήδη έχει και επιβραβεύει τις προσπάθειες. Αν κρίνει βοηθητικό, μπορεί να προσκαλέσει το άτομο να λάβει μέρος σε ομάδες στήριξης όπως η "Ομάδα Διαλόγου και Προβληματισμού - Αλεξιπτωτιστές", που συντονίζεται από τον ψυχολόγο για μέλη με κινητικές αναπηρίες που βρίσκονται στην κοινότητα.
Οι ομάδες Διαλόγου και Προβληματισμού, αποτελούνται από άτομα με παραπληγία και τετραπληγία και διεξάγονται κάθε 14 μέρες, στην κοινότητα σε ένα πλαίσιο βασισμένο σε εχεμύθεια, σεβασμό και εμπιστευτικότητα. Εκεί τα άτομα μπορούν να ανταλλάξουν ελεύθερα τους προβληματισμούς τους αλλά και να συμβουλεύσουν το ένα το άλλο. Μαθαίνουν πληροφορίες αλλά και νέους τρόπους σκέψεις από "ομοιοπαθείς". Βελτιώνουν τις σχέσεις τους μεταξύ τους λαμβάνοντας και δίνοντας ειλικρινή ανατροφοδοτήσεις μεταξύ τους. Δραστηριότητες και ευχάριστες βραδιές με φαγητό και παιχνίδια είναι επίσης κομμάτι της ομάδας.
Υποστήριξη και Καθοδήγηση Προσωπικού
Τα ανθρωπιστικά επαγγέλματα, έχουν συνήθως και τα πιο υψηλά ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout). Επένδυση στις σχέσεις, βελτίωση στην επικοινωνία και ενεργητική ακρόαση, υγιή οριοθέτηση, ανάπτυξη ενσυναίσθησης, αυτο-φροντίδα είναι μερικοί τομείς όπου μπορεί να βοηθήσει ένας Κλινικός Ψυχολόγος σε ένα εργασιακό πλαίσιο που έχει σαν βασικό πυλώνα τις ανθρώπινες σχέσεις. Το μέσο παροχής της υποστήριξης και καθοδήγησης μπορεί να ποικίλει: πρόσωπο με πρόσωπο, τηλεφωνικές παρεμβάσεις, διεξαγωγή διαλέξεων/σεμιναρίων ή/και βιωματικών εργαστηριών, βιντεο-κλήσεις (telehealth) είναι μερικά παραδείγματα.
Με αυτά και με αυτά λοιπόν, γιορτάζω τα 5χρονα μου. Πιο πάνω ήταν εν συντομία οι υπηρεσίες που παρέχω σε άτομα με κινητικές αναπηρίες. Έμαθα πολλά, έζησα πολλά και έχω ωριμάσει από αυτά. Είμαι ευγνώμων για τις εμπειρίες που έχω αποκτήσει μέχρι τώρα. Συνεχίζουμε.
Ορέστης Κασινόπουλος, Ph.D.
Εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος
Comments